Η νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση, γνωστή και ως σχέδιο "Καλλικράτης" ήρθε σαν μία σημαντική αλλαγή στο αυτοδιοικητικό σκηνικό. Εκτός από τη βαρύτατης σημασίας κατάργηση των Νομαρχιών και την υιοθέτηση ενός πιο διευρυμένου περιφερειακού σχήματος με σημαντικές εξουσίες, όπως ήταν φυσικό η νέα αρχιτεκτονική δομή μετασχημάτισε και την πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση. Κατά τη γνώμη μας πρόκειται για μία σημαντική τομή η οποία δικαιώνει σε σημαντικό βαθμό τις προσδοκίες της κοινωνίας για υπηρεσίες ποιότητας στο πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο και περιορισμό της γραφειοκρατίας καθιερώνει ουσιαστικούς θεσμούς και προσθέτει στον τοπικό διοικητικό και πολιτικό μηχανισμό νέες διαδικασίες διαφάνειας. Επιπρόσθετα, η αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση προσπαθεί να συστηματοποίηση την αξιολόγηση του τρόπου διαχείρισης των εθνικών πόρων και των πόρων συνοχής με την παροχή νέων μορφών διοικητικού έργου στην εργασία, στην παραγωγή και στο σπίτι. Έτσι, ανοίγεται μια νέα εποχή για το πολιτικοδιοικητικό σύστημα της χώρας, αφήνοντας πίσω την πελατειακή λογική στοχεύοντας στην κατάρρευση της αδιαφάνειας και του οικονομικού και συχνά πολιτικού μαρασμού των τοπικών κοινωνιών.
Νέοι θεσμοί εισέρχονται στον καθημερινό βίο των πολιτών, ενώ περισσότερες των 200 αρμοδιότητες μεταβιβάστηκαν στους δήμους εν- ισχύοντας όχι μόνο το ρόλο τους, αλλά κυρίως εξυπηρετώντας τους πολίτες που πλέον θα έχουν κοντά τους περισσότερους διοικητικούς φορείς με τους οποίους συναλλάσσονται. Το πλήθος των μεταβιβαζόμενων αρμοδιοτήτων και πόρων εν- ισχύουν την αρχή της εγγύτητας και κατοχυρώνουν τον αποφασιστικό χαρακτήρα των τοπικών αρχών, ανοίγοντας μια νέα εποχή για την πολιτική και τη διοικητική μας οργάνωση. Οι νέες αυτές αρμοδιότητες φέρνουν την Αυτοδιοίκηση του ΚΑ΄ αιώνα σε μία μεγάλη πρόκληση. Η πρόκληση, ωστόσο, δεν είναι μόνο για τους πολίτες. Ουσιαστικά, για το αμέσως επόμενο διάστημα με τις τόσες αλλαγές, που επέρχονται, οι δημοτικοί άρχοντες οδηγούνται σε ένα αγώνα δρόμου για την οργάνωση των υπηρεσιών τους.
Αξίζει να υπογραμμίσουμε όμως μερικές καινοτομίες του νέου νόμου, όπως αυτή του "Συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης", που ευελπιστούμε να στηρίξει τη διοικητική και πολιτική οργάνωση και λειτουργία των δήμων. Μέσα στο ευρύτατο πλέγμα των νέων αρμοδιοτήτων ο Συμπαραστάτης, ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής και ψηλά στη διοικητική και πολιτική ιεραρχία αφού ψηφίζεται με τα 2/3 του Δημοτικού Συμβουλίου και λογοδοτεί μόνο σε αυτό, θα συντονίζει ως θεσμός το δημοτικό έργο και θα μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση τόσο της διαφθοράς όσο και της κακά νοούμενης εξυπηρέτησης προσωπικών συμφερόντων.
Καλό είναι να σημειωθεί ότι γίνεται μία σημαντική προσπάθεια στο πνεύμα του νέου νόμου να περιοριστεί σημαντικά ο λαϊκισμός αιρετών και όλα τα ζητήματα να λύνονται μέσα από οργανωμένες θεσμικές παρεμβάσεις.
Εισάγονται ουσιαστικοί θεσμοί ανάπτυξης διαλόγου των κοινωνικών εταίρων και των τοπικών αρχών ενώ καθιερώνεται η πολιτική και επιχειρηματική διαμεσολάβηση σε τοπικό επίπεδο. Καταβάλλεται μία αξιόλογη προσπάθεια να μεταφέρει την αρχή της διαβούλευσης και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με τη συγκρότηση νέων επιτροπών (Οικονομική και Ποιότητας Ζωής υπό τον έλεγχο των αρμόδιων αντιδημάρχων) και δημόσιες συνεδριάσεις προσπαθεί να φέρει σε επαφή τον πολίτη με τα διοικητικά και πολιτικά όργανα της περιοχής του. Άλλωστε, θεσμοθετείται η Επιτροπή Διαβούλευσης αποτελούμενη από τους τοπικούς φορείς και κληρωτούς δημότες για τη διαβούλευση του Ετήσιου Επιχειρησιακού Προγράμματος, του Προϋπολογισμού και του Τεχνικού Προγράμματος. Ωστόσο, η εν λόγω επιτροπή είναι αποκλειστικά γνωμοδοτική.
Στην ίδια λογική, επιπλέον, ορίζεται και το γνωμοδοτικό Συμβούλιο Μεταναστών απαρτιζόμενο από όλους τους μετανάστες Δημοτικούς Συμβούλους και μετανάστες ή μεταναστευτικούς φορείς. Πρόκειται για μία αξιόλογη και δημοκρατική θεσμική παρέμβαση στην κατεύθυνση της κοινωνικής συνοχής και της αποφυγής ακραίων ξενοφοβικών συνδρόμων με την καλύτερη ενσωμάτωση των μεταναστών και την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού. Εξάλλου, στην άρση της απομόνωσης και τη μείωση της ταλαιπωρίας των δημοτών στοχεύει και η θεσμοθέτηση της κατ’ οίκον εξυπηρέτησης του Πολίτη από ειδικές υπηρεσίες των Δήμων για όσους αδυνατούν να προσέλθουν στα δημοτικά καταστήματα.
Και ενώ είναι κατανοητό ότι η διαβούλευση δεν μπορεί να οδηγήσει στην επιβολή των προτάσεων των συμμετασχόντων προς ένα όργανο δημοκρατικό εκλεγμένο, πρέπει να σημειώσουμε την παντελή απουσία υποχρεώσεων λογοδοσίας της δημοτικής αρχής προς το λαό.
Έτσι, η Διοικητική Μεταρρύθμιση, ενώ προβάλλεται ως μία δημοκρατική και θεσμική αλλαγή στο αυτοδιοικητικό τοπίο, τελικά αφήνει έξω λαϊκές συνελεύσεις και κάθε άλλη άμεση ετήσια λογοδοσία για τα πεπραγμένα της δημοτικής αρχής. Η διαφάνεια στον τοπικό πολιτικό βίο οράται μόνο μέσα από τη δημοσιοποίηση των προσκλήσεων για συνελεύσεις των διαφόρων επιτροπών και των αποφάσεων των οργάνων και τη συμμετοχή κάποιων πολιτών. Η θεσμοθετημένη επαφή, γενικότερα, με τον πολίτη περιορίζεται στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, τις ανοιχτές συνεδριάσεις και στο Συμπαραστάτη.
Παρά τις προσπάθειες, όμως, το νέο αυτοδιοικητικό μοντέλο να είναι πιο ελεύθερο από το κράτος, φαίνεται ότι και τούτη η μεταρρύθμιση θέλει να έχει τον τελικό έλεγχο των ΟΤΑ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός πως ο κρατικός συγκεντρωτικός έλεγχος διατηρείται και πάλι με την επωνυμία της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας με επικεφαλής τον Ελεγκτή Νομιμότητας και μάλιστα με πενταετή θητεία. Έτσι, κρίνεται βάσιμος ο φόβος των αυτοδιοικητικών για υπερφαλλαγισμό των των τοπικών αρχών από το Κράτος και επί της ουσίας περιορισμό της αυτοδιοικητικής πρωτοβουλίας και πολιτικής δράσης. Ειδικά μάλιστα που ο Ελεγκτής θα είναι μετακλητός, ορισμένος από τον εκάστοτε Υπουργό.
Και βέβαια, μία τέτοια Μεταρρύθμιση δε θα επιτρεπόταν να εθελοτυφλεί μπροστά στα ολοένα διογκούμενα οικονομικά προβλήματα των ΟΤΑ. Έτσι, το σχέδιο "Καλλικράτης" θέτει εκ νέου τις προϋποθέσεις και διαδικασίες για τη δανειοδότηση των δήμων, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον περιπτώσεις υπερδανεισμένων Δήμων μέσα από την καθιέρωση αυστηρών ορίων και κριτηρίων. Παράλληλα, δε, οι τελευταίοι εντάχθηκαν σε ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης.
Ωστόσο, σημαντικές είναι και οι ενστάσεις που προκύπτουν, κάνοντας λόγο για απαλλαγή της πολιτείας από τις ευθύνες της απέναντι στους πολίτες, με τη μετακύλιση του κόστους κοινωνικών και άλλων υπηρεσιών στην T.A. και μέσω αυτής στις πλάτες των πολιτών, είτε μέσα από παλιές και νέες μορφές φορολογίας είτε μέσα από εισβολή του κεφαλαίου και σ' αυτούς τους τομείς και την πλήρη εμπορευματοποίησή τους. Σε διαφορετικό όμως πνεύμα είναι οι διαφωνίες της ΚΕΔΚΕ και των δημοτικών αρχόντων. Διαφωνίες που περιορίστηκαν στο χωροταξικό υποβιβάζοντας επί της ουσίας όλη τη μεταρρυθμιστική προσπάθεια σε ένα πνεύμα ακραίου λαϊκισμού και έξαρσης του τοπικισμού πνεύματος.
Ωστόσο, είναι φανερό το ζήτημα πόρων και προσωπικού (χωρίς να είναι ξεκάθαρο ότι δε θα υπάρχουν συναρμοδιότητες και αλληλοεπικαλύψεις ή διαφορετικές πολιτικές σε επιμέρους τομείς με τα νομαρχιακά δια- μερίσματα και τις περιφέρειες). Το προσωπικό θα μεταφερθεί αυτοδικαίως από τις Νομαρχίες. Επειδή, όμως, αυτό είναι πολύ λιγότερο από τις συνολικές ανάγκες των δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος, μάλλον θα αναγκαστεί κάθε δήμος να προχωρήσει σε προκηρύξεις. Δεδομένης όμως της οικονομικής πολιτικής και του παγώματος των προσλήψεων και της διανομής πόρων, τα προβλήματα θα είναι πολλά.
Πηγή chldimos.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου